Ağrısız Doğum

Epidural anestezi ya da sık bilinen adıyla “Ağrısız doğum’’, normal doğum veya sezaryen operasyonunda ağrı hissini ortadan kaldırmak için kullanılan özel bir bölgesel anestezi şeklidir. Anne adayının işlem esnasında uyanık olması ve bebeğin dünyadaki ilk dakikalarına tanıklık etmesi yöntemin en önemli avantajlarındandır.

 

Doğumu “Her anne adayının doyasıya yaşamak istediği bir duygu” olarak tanımlayan Hastanemiz Anestezi ve Reanimasyon Uzmanı Dr. Yunus Baydilek, “Her anne adayı bu süreçte çekeceği doğum sancılarının korkusunu içinde taşır. Doğum sancısı pek çok kadın tarafından yaşamlarındaki en şiddetli ağrı olarak tarif edilir” dedi.

 

 

Halk arasında “Ağrısız doğum” olarak bilinen epidural analjezi yöntemi ile gerçekleştirilen doğumun günümüzde oldukça yaygınlaştığını anlatan Dr. Baydilek,  bel hizasındaki omurlar arasına yerleştirilen milimetrik bir kateterden uygulanan ilaçla, vücudun alt yarısından gelen ağrı sinyallerinin iletiminin geçici olarak durdurulduğunu kaydetti.

 

 

Epidural analjezide kullanılacak ilaç dozunun önemine dikkat çeken Dr. Baydilek,

“Burada seçilen ilaç dozu sadece rahim kasılmaları sırasındaki ağrıyı ortadan kaldırarak, ancak rahim kasılmalarını azaltmayarak doğumun normal seyrini etkilemeyecek şekilde ayarlanır. Bu yöntemle sadece ağrı kesilir, dokunma duyusu ve hareket kısıtlanmaz. Rahim kaslarının kasılması ve doğum eylemine annenin aktif katılımı etkilenmez, anne doğum anında ağrıdan arınmış fizyolojik olarak bebeğe kavuşur” diye konuştu.

 

 

Anne adaylarının bebeklerini genellikle normal yolla doğurmak istediklerini ancak bazı durumlarda sezaryen gerekebileceğini belirten Dr. Baydilek, bu durumda epidural anestezi uygulandığını anımsattı.

 

Yapılan işlemin teknik olarak aynı ancak verilen ilaç dozunun farklı olduğunu ifade eden Dr. Baydilek, “Anne ameliyat masasında belden aşağı uyuşmuş bir halde yatar, ancak yattığı yerde ayaklarını oynatabilir. Hastanın ayaklarını tamamen oynatamaması durumu omurilik sıvısına lokal anestezik verilerek yapılan spinal anestezide görülür” diyerek, iki uygulama arasındaki farkı açıkladı..

 

Bazen de epidural ve spinal anestezinin kombine edilerek aynı seansta uygulanabileceğini vurgulayan Dr. Baydilek, uygulamanın bazen yan etkileri olabileceğine vurgulayarak, şöyle devam etti:

 

“Spinal anestezinin teorik olarak epidural anesteziye göre daha kolay uygulanabilmesi etkinin daha hızlı başlaması gibi avantajlarına karşı bacaklarda hareketsizlik süresinin uzun sürmesi, bazen uygulama sonrası görülen başağrısı, bulantı ve tansiyon düşmesi gibi istenmeyen etkileri vardır.”

 

 

“Doğum sancıları hastayı rahatsız etmeye başlandığında yani doğum kanalı açıklığı 4 santim olduğunda anne işlem odasına alınır” diyen Dr. Baydilek, koldan serum takılıp, tansiyon, nabız ve parmak ucundan oksijen durumunun takip edildiğini kaydetti.

 

Başarılı bir epidural uygulama için hastanın hekimle uyum içinde olması ve uygun pozisyon alabilmesinin önemli olduğuna işaret eden Dr. Baydilek, uygulamayı şöyle anlattı:

 

“Genelde uygulama oturur pozisyonda yapılır ve vücut dik durumdayken hafifçe geriye yaslanırken vücut omur çıkıntılarını birbirinden ayıracak şekilde belden öne eğilir, çene göğse doğru yaslanır ve her iki omuz aşağıya doğru bırakılır. Bu şekilde pozisyon verildikten sonra bel bölgesine antiseptik ilaç sürülerek bölge mikropsuz hale getirilir. Daha sonra başka bir özel iğne ile epidural alan girilerek buraya kateter denilen ince bir tüp yerleştirilir ve vücuda flaster yardımı ile sabitlenir. Bu kateterden ilaçların verilmesinden kısa bir süre sonra sancılar sona erer ancak rahim kasılmaları engellenmez. Normal doğumu takiben, hemen; sezeryanı takiben ise 24 saat sonra kateter çıkartılarak uygulamaya son verilir. Kateterin çıkartılması arasında hasta hiçbir rahatsızlık duymaz.”

 

 

Epidural anestezinin doğum ağrılarını kontrol altına almanın en etkili yolu olduğunu belirten Dr. Baydilek, genel anesteziye göre çok daha az riskli ve çok daha konforlu olduğundan tercih edilmesi gerektiğine vurgu yaptı.

 

Annenin bilinci açık olduğu için sezaryen sırasında doğuma katılabileceğini ve ameliyat devam ederken bebeğini kucağına alabileceğini kaydeden Dr. Baydilek, sözlerini şöyle sürdürdü:

 

“Verilen ilaçlar kana ve süte geçmeyeceğinden bebeğe ilaç geçişi olmaz. Böylelikle genel anestezide olduğu gibi çocuk çıkarılana kadar geçen sürede anesteziden etkilenme olmaz. Uygun zamanda takıldığında normal doğumun ilerlemesini hızlandırır.”

 

 

Epidural anestezide riskin zannedilenin aksine deneyimli uzmanlar tarafından yapıldığında son derece az olduğunun altını çizen Dr. Baydilek, şu uyarılarda bulundu:

 

“En sık görülen yan etki tansiyon düşmesidir. Bu ani tansiyon düşmesinin önüne geçmek için işlemden hemen önce damar yolundan yaklaşık 1 litre sıvı hızlı bir şekilde verilerek damar yolunun dolması sağlanırsa sorun yaşanmaz. Anestezinin yetersiz olması ya da tek taraflı olması gibi durumlarda kateterin çıkartılarak yeniden takılması gerekebilir.”

 

 

‘‘Dura’’ zarının yırtılıp sıvının dışarı kaçmasına bağlı olarak yüzde 2-4 oranında baş ağrısı görülebileceğini hatırlatan Dr. Baydilek, nadir olarak görülen bu durumda işlemden sonra 1-3 gün içinde şiddetli baş ağrıları yaşanabileceğini bildirdi.

 

Hastanın sırt üstü istirahat ederken ağrı hissetmediğini ancak ağrının ayağa kalkınca şiddetlendiğini ifade eden Dr. Baydilek, “Ağrılar dayanılmaz olur ise epidural kateterin yerleştirildiği alana pıhtı yaması yapılabilir” dedi.

 

Kullanılan ilaçlara bağlı olarak hastada yaygın kaşıntı ortaya çıkabileceğini söyleyen Dr. Baydilek, anne adayı etkili bir şekilde ıkınamaz ise doğumun ikinci evresinin uzayabileceğini ve vakum ya da forseps uygulanmasının gerekebileceğini kaydetti.

 

Dr. Baydilek, nadiren de olsa idrar yapmada geçici zorluk görülebileceğini sözlerine ekledi.

 

-Kanama bozukluğu olması

-Antikoagülan tedavi alınması

-Uygulama bölgesinde enfeksiyon varlığı

-Trombosit düşüklüğü saptanması durumlarında epidural anestezi uygulanmaz.

Epidural anestezinin hem vajinal hem de sezaryen ile doğumların son derece konforlu ve keyifli geçmesini sağlayan, uzun yıllardır yaygın bir şekilde güvenle uygulanan modern bir tıbbi yaklaşım olduğunu söyleyen Dr. Baydilek, her anne adayının bu uygulamadan yararlanması için teşvik edilmesi gerektiğini ifade etti.