Üreme çağındaki kadınların yüzde10’unu etkileyen, halk arasında “Çikolata Kisti” olarak da bilinen endometriozis, sıklıkla karşılaşılan jinekolojik hastalıklardan biridir. Normalde rahim içini kaplayan dokunun rahim dışında büyümesi ve kişilerde ağrıya sebep olması şeklinde tanımlanabilir.
Çikolata kisti hastalığı (Endometrioz) üreme çağındaki kadınların yaklaşık yüzde 10’unda, adet sancısı çeken veya çocuk sahibi olamayan kadınların ise yarısında görülmektedir.
Hastalık, rahim içinde bulunması gereken tabakanın, karın içinde rahim dışına çıkması ile oluşur. Adet kanaması sırasında, kanın tüplerden karın içine kaçması veya anne karnında gelişim sırasında meydana gelen genetik bozukluk en sık üzerinde durulan neden olmakla birlikte oluşum mekanizması henüz tam bilinmemektedir.
Bu hastalığın son dönemlerde çok sık duyulmaya başlanmasının nedeni, hastalığa ilişkin bilgi ve tecrübemizin artmasıyla, daha sık tanı almamızdır. Hastalık sadece yumurtalıklar değil akciğer, burun ve hatta beyinde bile olabilir.
Çikolata kisti ile ilgili bilinmeyenler, bilinenden fazladır. En ilginç konu hastalığın sadece yumurtalıklar değil akciğer, burun ve hatta beyinde bile olabileceği gerçeğidir. Diğer önemli konu ise çikolata kistinin kanser olmayıp, kansere dönüşme ihtimalinin son derece az olduğudur.
Hastalığın sık görülen belirtileri sancılı adet ve cinsel ilişki sırasında ağrı durumu ve çocuk sahibi olamamaktır.
Bu kadınlarda sancılı adet, genellikle ilk adet görülen 10-11 yaşlarından itibaren mevcuttur. Bu nedenle eğer ilk âdetten itibaren şiddetli sancı var ise bunun mutlaka hekime belirtilmesi gerekir. Ayrıca uzun süreli kasık ağrısı, yumurtlama ağrısı, ara ara gelen bağırsak yakınmaları olan kadınlarda da akla gelmelidir.
Çocuk sahibi olamama ile çikolata kisti arasında güçlü bir ilişki mevcuttur. Yapılan çalışmalarda kist olmasa da çikolata kisti varlığının değişik mekanizmalar ile çocuk sahibi olmayı engelleyebildiği ortaya çıkmıştır. Hekim çikolata kistinden şüphelenirse ve eğer çocuk sahibi olunamıyorsa tetkik ve tedavilere diğer hastalardan daha erken başlanacaktır.
Hastalığın tanısında genellikle ultrasonografi kullanılır. Ancak ultrasonografide görülememesi hastalığın olmadığı anlamına gelmemektedir. Çikolata kisti hastalığının dört evresi var ve genellikle dördüncü evre hastalık ultrasonografide görülebilir. Hastaları çok sık yanılgıya düştükleri konu budur; ultrasonografide görünmeyince nasıl çikolata kisti hastası olabilecekleri kafaları karıştırmaktadır.
Hastalığın tedavisinde hem ilaç hem de cerrahi tedavi (ameliyat) uygulanabilir. İlaç tedavisi ile ağrıları kesilen veya kistin büyümediği hastalarda cerrahi tedaviye gerek yoktur. Cerrahi tedavi ilaca yanıt alınamayan, takipte kistin büyüdüğü ve tedaviye rağmen çocuk olmayan hastalarda cerrahi tedavi seçeneği gündeme gelmelidir. Cerrahi yapılacak hastalarda ilk tercih laparoskopi (kapalı) yöntem olmalı. Bu şikâyetleri olanın çikolata kisti açısından hekimine başvurmasını öneririz.
SANKO Üniversitesi Hastanesi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi:2023-10-12 11:45:31