• ORTOPEDİ /

El kırıkları

El kırıkları genellikle travma, düşme, darbe veya benzeri nedenlerle oluşan kırıklardır. El kırıkları, el bileği, parmaklar veya elin diğer bölgelerinde meydana gelebilir. Tıbbi yorumlar genellikle spesifik duruma, kırığın türüne ve yerine bağlı olarak değişir.

Belirtiler:

El kırıkları genellikle şiddetli ağrı, şişlik, morarma ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilere neden olabilir.

Teşhis:

Bir sağlık profesyoneli, kırığı belirlemek için fizik muayene yapacak ve muhtemelen röntgen veya başka görüntüleme testleri isteyecektir.

Tedavi:

Tedavi genellikle kırığın türüne ve yerine bağlıdır. Basit kırıklar atel, alçı veya splint gibi destekleyici cihazlarla tedavi edilebilir.

Bazı durumlarda, kırığın ameliyatla düzeltilmesi gerekebilir.

Rehabilitasyon:

Kırık iyileştikten sonra, rehabilitasyon egzersizleri ve fizik tedavi genellikle esneklik ve gücü geri kazanmaya yardımcı olabilir.

Komplikasyonlar:

Kırıkların düzgün tedavi edilmemesi durumunda, eklemlerde sertleşme, sinir hasarı veya diğer komplikasyonlar gelişebilir.

Her el kırığı durumu bireysel olarak değerlendirilmelidir. Bu nedenle, bir sağlık uzmanının spesifik durumunuzu değerlendirmesi ve doğru tedaviyi önermesi önemlidir.

Ayak bileği kırığı nasıl oluşur?

Ayak bileği kırığı durumlarında hastanın daha çok ayak bileğinde bir burkulma, kayma veya düşme tarzı bir travmadan kaynaklı olabilir. Ancak bu, yüksek enerjili bir travma değildir. Yani bu kırıklar bir trafik kazası ya da savaş yaralanması kadar yüksek enerjili travma gerektirmeyen, daha çok basit ve orta enerjili travmalarla oluşan kırıklardır.

Röntgen ile birlikte kırık tanısı konulabilir

Şişlikle beraber, hasta ayak bileğini oynatamaz. Muayenede ayak bileğindeki ödemin ne kadar olduğunu ve bu ödemden ayak bileğinin beslenmesinin yani damarsal yapısının ne kadar etkilediğini değerlendiririz. Ancak bunlar çok yüksek enerjili travmalar olmadığı için genellikle beraberinde damar-sinir yaralanması görülmez. Daha sonra bir röntgen filmi çekmemiz gerekir ki, bu kırıkları değerlendirmede yeterli olur. Sonuca göre direkt kırık tanısı konulabilir. İleri yaş kırıklarında hasar çok olur. 

Ayak bileği çevresi kırıklarında, özellikle hastanın yaşı ileriyse, travma her ne kadar minör, orta derecede ya da düşük şiddette olsa da, gerek ileri yaşın vermiş olduğu kemik erimesine, gerekse bağların dejenerasyonuna bağlı olarak, daha çok ayrılmış kırıklarla karşılaşılır.

Bu kırıklardaki ayrılmanın eklem çevresinde kapsülün yırtılması anlamına gelebileceği gibi, yine ayak bileği ekleminin yarı çıkık veya çıkık hale gelmesine kadar gidebilen sonuçlara neden olmaktadır.

Çünkü bu kırıklar ne kadar yerine oturtulsa da yani kapalı olarak yerine yerleştirilse de, instabil olduğu için diğer bir ifade ile bunları tutan herhangi bir mekanizma olmadığından bu kırıklar tekrar ayrılacaktır. Ya da diyelim ki kırıklar yerine oturdu ve ayrılmadı. Bu durumda da kırıklar arasına girebilecek kemik zarı ve yumuşak dokular dolayısıyla kaynama oluşması düşük bir olasılıktır. Tüm bu olumsuzluklar göz önünde tutulduğunda cerrahi uygun seçenektir.

Ayak bileği çevresi kırıkları ameliyatları, genelde yaşlı hastalara ameliyathane ortamında rejiyonal anestezi dediğimiz belden iğne yapılarak, bacak uyuşturularak uzun süreli olmayan cerrahiler şeklinde uygulanır. Ameliyat sonrasında uygun bakımla ve hekimin söyledikleri uygulandığı takdirde iyi bir sonuç alınır.”

El bileği kırığı nasıl oluşur?

El bileği kırıklarının ileri yaş hastalarında ciddi derecede kemik erimesine bağlı parçalı kırıklar şeklinde görüldüğünü ve bu durumun da genellikle cerrahi olarak tedavi edilmektedir.

El bileğinde kırık meydana gelen hastalar acil servise başvururlar. Ayak bileğindeki gibi el bileğinde de ödem ve şişlik kendini gösterir. Bu ödem ve şişlikle birlikte el bileğindeki damar-sinir yapısı da muayene edilir.

Ama majör enerji gerektiren bir travma olmadığı için çoğunlukla damar-sinir yaralanmasıyla beraberliği görülmez. Tanı koymak kolaydır. Röntgen filmi çekilerek kırık kolayca tespit edilebilir. Ama kırık eklem içine uzanıyorsa, eklem içini değerlendirmek amaçlı bilgisayarlı tomografi tetkikinden faydalanmak gerekebilir.

El bileği kırıklarında yapılacak tedavi, basit kırıklarda alçı tedavisi, daha ileri kırıklarda ise cerrahi tedaviyle sonuçlanabilir.

Korkumuz; ciddi ostereproz dediğimiz kemik erimesi olan hastalarda meydana gelecek parçalı el bileği kırıklarında, alçı tedavisi sonrasında, bu kırığın alt yapısında temel yetersiz olduğundan gözlenebilecek çökme riskidir. Bu durumda ‘yanlış kaynama’ dediğimiz istenemeyen bir sonuç meydana gelir. ‘Radius’ dediğimiz eldeki büyük kemikte genellikle bir çökme ortaya çıkar. Bu sebeple de ileri yaş kemik erimesi olan hastalarda daha çok cerrahi yönünde bir seçim yapılır.

Radiusun kendi uygun uzunluğunda kaynaması çok önemlidir. Çünkü yanlış kaynamalarda, daha sonra el bileğinde oluşabilecek ağrıların tedavisi imkânsız bir hale gelir. Burada uygun tedavi yapmak gerekir. İlk etapta parçalı kırıkta çökme oluşmasın diye yapılacak ameliyat, hastanın sadece kolunu uyuşturarak ve kapalı yapılan basit cerrahilerdir. Genelde açık cerrahi bunlarda uygulanmaz. Kırığın uzunluğu tespit edilerek ve uygun şekilde kaynaması sağlanarak, ileride oluşabilecek ağrı problemleri ortadan kaldırılır.

SANKO Üniversitesi Hastanesi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.

Dr. Öğr. Üyesi Cenk CANKUŞ
ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ
Dr. Öğr. Üyesi Aydın BÜDEYRİ
ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ
Opr. Dr. Faruk AYKANAT
ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ
Sosyal Medya

Güncelleme Tarihi:2024-01-10 16:41:53