Glütensiz Diyet Nedir? Glütensiz Diyet Zayıflamada Kullanılmalı mı?

Glüten, bazı tahıllarda doğal olarak bulunan bir proteindir. Glütensiz diyet ise tanısı konmuş glüten intoleransı veya çölyak hastalığı olanlar için kullanılan bir beslenme şeklidir. 

SANKO Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Gamze Ganime Yıldırım, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan ve bitkisel bir protein olan glütenin eklendiği ürünlerin birbirine bağlanmasını, istenilen yumuşaklık ve sıklığı sağladığını söyledi. 

Yıldırım, “Bu nedenle bazı gıda ürünlerinde sıkça kullanılır; birçok hazır sos ve paketli gıdalarda bulunmaktadır” dedi. 

Glüten intoleransı nedir? 

Glütenin bağırsak ve mide kanalıyla sindirilebilen bir protein olduğunu belirten Yıldırım, “Fakat bazı bireylerde glüten mide asidiyle parçalanmadan direkt ince bağırsağa inebilir. Bu da bağırsak sisteminde hassasiyet yaratabilir ve sindirilemez. Bunun sonucunda bireyde çölyak hastalığına özgü bağırsak doku harabiyeti oluşabilir” uyarısında bulundu.  

Glütenin çölyak hastalığının dışında bazı bireylerde hassasiyete bağlı hazımsızlık, şişlik, cilt problemleri ve sindirim sorunlarına yol açabileceğini kaydeden Yıldırım, “Bu duruma ‘çölyak olmayan glüten duyarlılığı’ denir. Her bu iki duruma da ‘glüten intoleransı’ denebilir” diye konuştu. 

Yıldırım, glüten intoleransının en sık görülen belirtilerini şöyle sıraladı:

• “Karın ağrısı,
• Halsizlik,
• Karın şişliği,
• Gaz,
• İshal ya da kabız olma hali,
• Yorgunluk,
• Baş ağrısı,
• Cilt problemleri,
• Bacak ağrısı ve depresyon bulguları da diyebiliriz.”

Glütensiz diyet nedir? 

Yıldırım, çölyak hastaları ve glüten duyarlılığı olan yani glüten intoleransı bulunan bireylerin glütensiz diyet yapmaları gerektiğini vurguladı.

Hangi besinlerde glüten var?

Yıldırım, aşağıdaki besinlerde glüten olduğuna dikkat çekti:

• “Buğday, arpa, çavdar ve yulaf içeren tüm tahıl ürünlerinde ve bunların unlarında,
• Pastanelerde ve marketlerde satılar kek, börek, poğaça, simit gibi hamur işlerinde,
• Hazır çorba ve bulyonlarda,
• Kahvaltılık gevrek, müsli karışık pirinç patlakları ve krakerlerde,
• Makarna, noodle, kuskus, şehriye, irmikte,
• Marketteki birçok hazır paketli gıda ürünlerinde bulunmaktadır.” 

Glüten intoleransı olan bireylerin özellikle market alışverişlerinde alışveriş yaparken ‘etiket okumayı’ alışkanlık haline getirmesi gerektiğine vurgu yapan Yıldırım, kişinin alacağı ürünün içinde glüten olup olmadığına dikkat etmesi gerektiğinin altını çizdi.

Glütensiz besinler hangileri? 

Yıldırım, glüten bulunmayan besinleri şöyle sıraladı: 

• “Taze meyve ve sebzeler,
• Kuru fasulye, nohut, mercimek, soya fasulyesi, barbunya gibi bakliyatlar,
• Ceviz, badem, fındık, yerfıstığı gibi işlenmemiş kuruyemişler,
• Süt, yoğurt, ayran, peynir, kefir gibi süt ve süt ürünleri,
• Et, tavuk, hindi, balık, yumurta gibi protein kaynakları,
• Mısır, patates, pirinç, karabuğday, kinoa, keten tohumu, chia tohum, teff gibi tahıl grubunda yer alan ekmek yerine geçen besinler,
• Mısır, pirinç, soya, patates ve fasulyeden yapılan unlar,
• Patates ve mısır nişastası,
• Toz şeker, esmer şeker ve beyaz şeker,
• Tüm katı ve sıvı yağlarda glüten bulunmaz.”

Glütensiz diyet nasıl olmalıdır? 

Bireylerin glüten intoleransından şüphelenmeleri durumunda bir hekim ve diyetisyene başvurmaları gerektiğini bildiren Yıldırım, şu uyarılarda bulundu:

“Eğer rahatsızlıkların neyden kaynaklı olduğundan emin değilse yemeklerden sonra gaz, şişlik, karın ağrısı ve bağırsak problemleri yaşıyorsa en az 3 günlük bir beslenme ajandası tutmaları gerekir. Bu ajandaya her gün yediklerini ve içtiklerini saat ve miktar olarak not almaları gerekir. Aynı zamanda bu rahatsızlıklardan herhangi biri oluşursa onu da aynı ajandaya saati ile not almalıdırlar.

Gamze Ganime YILDIRIM

 SANKO Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı