İlerlemiş Kanser Hastalarında Tıbbi Bakım

Kanser hastalarının, günlük aktivitelerini yerine getirebilmeleri, belki geçimlerini sağladıkları işlerini devam ettirebilmeleri, bunlar olamasa dahi hastalık sürecinin sıkıntılarını en hafif şekilde geçirmelerinin sağlanması büyük önem taşımaktadır.

 

SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Yıldırım, kanser tedavilerinde ilerleme kaydedilse de herkesin bu hastalıktan kurtulamadığını belirterek, “Bazen kesin bir tedavi veya uzun vadeli remisyon olarak adlandırılan ‘kanser belirtisi olmayan bir dönem’ olası değildir. Doktorlar hastalığın bu aşamasına ileri, son aşama veya terminal dönem adını verir” dedi.

 

SANKO Üniversitesi Hastanesi İç Hastalıkları / Tıbbi Onkoloji Uzmanı da olan Prof. Dr. Yıldırım, kanser tedavi edilemese bile hastanın daha rahat ve uzun yaşamasını sağlayacak tedaviler verilebileceğini, ilerlemiş kanserli hastaların tedavi seçeneklerine sahip olmaya devam edebileceğini, aylarca hatta yıllarca iyi bir yaşam kalitesini koruyabileceklerini söyledi.

 

“Bir kanser hastası olarak bu süre zarfında neye değer verdiğinizi ve ne umduğunuzu netleştirmek önemlidir” diyen Prof. Dr. Yıldırım, şunları kaydetti:

 

“Siz ve sevdikleriniz muhtemelen yaşamın sonu meseleleri hakkında bir dizi duyguya sahipsiniz ve bazı insanlar düşünceleri, duyguları ve dilekleri hakkında konuşmayı çok zor bulurlar. Duygulara açık olmak iletişim tarzınız değilse, şimdi açıkça konuşmaya başlamak muhtemelen kolay değildir. Bu açıdan rehberlik edebilecek manevi bir danışman, sosyal hizmet uzmanı veya psikolog ile konuşmak, bu önemli konuları tartışmayı kolaylaştırabilir. Açıkça dileklerinizi paylaşmaya çalışın. Bu, doktorlarınıza da yardımcı olacaktır. Bakımınız için en iyi planı seçin. Ayrıca bu size bir kontrol hissi de kazandırabilir.”

 

İlerlemiş metastatik kanser hastalığı teşhis edildiyse, kanseri tedavi etmenin genellikle gerçekçi bir hedef olmadığının alını çizen Prof. Dr. Yıldırım, “Bunun yanında yine de tedavi seçenekleri var. Kanser hastasının sağlık bakımıyla ilgili tedavi seçeneklerini anlamak için tedavi ekibi ile konuşması gerekir” diye konuştu.

 

Prof. Dr. Yıldırım, doktorun “standart tedavi”, “klinik denemeler”, “palyatif (destekleyici) bakım” ve “hospis bakımı” dahil bir veya daha fazla farklı tedavi türü önerebileceğine vurgu yaptı.

 

Standart tedavinin ve bazı klinik araştırmaların amacının tümörleri küçültmek veya büyümelerini durdurmak olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Yıldırım, “Buna hastalığa yönelik tedavi denir. Palyatif veya destekleyici bakımın amacı semptomları azaltarak, ağrıyı yöneterek, hastaları ve ailelerini destekleyerek yaşam kalitesini iyileştirmek ve bağımsızlığı sürdürmektir. Hospis bakımının amacı hastanın yaşamın sonuna barış, saygı ve haysiyetle yaklaşmasına yardımcı olmaktır ve palyatif bakımı içerir” ifadelerini kullandı.

 

 

Standart tedavinin kanser türü ve evresi için şu anda mevcut olan en etkili tedavi yöntemi olduğunu anımsatan Prof. Dr. Yıldırım, şöyle devam etti:

 

“Bu tür tedavi, doğrudan hastalığı kontrol etmeye odaklanır. Çoğu zaman standart tedavi ilerlemiş kanseri tedavi edemez. Bununla birlikte, bazı hastalar, aileler ve doktorlar ameliyatı, kemoterapiyi, radyasyon tedavisini veya kanserin büyümesini yavaşlatması veya durdurması umuduyla yönlendirilmiş tedaviyi (hedeflenmiş tedavi, bireyselleştirilmiş tedaviyi) seçer.

 

Standart tedavi bazı kanser türlerine sahip kişilerin, örneğin ilerlemiş meme veya yumurtalık kanseri olan bazı kadınların, yıllarca iyi bir yaşam kalitesinde yaşamasına izin vermektedir. Bununla birlikte standart tedavi, diğer ileri kanser türlerine sahip kişiler için yaşam kalitesini veya yaşam süresini iyileştirmeyebilir. Sonuç olarak ilerlemiş kanserli bazı insanlar standart tedaviyi bırakmayı seçerler. Bu genellikle tedavinin hoş olmayan veya zararlı yan etkilere neden olması durumunda söz konusudur.

           

Kanser hastası standart tedaviye başlamaya veya devam etmeye karar vermeden önce sağlık ekibiyle “kanserin tedaviye yanıt verme şansı”, “tümörü küçültmek veya kanser büyümesini yavaşlatmak gibi tedavi hedefleri”, “riskler, özellikle yan etkiler” ve “standart tedaviyi bıraktıktan sonra ne olacak” gibi konuları konuşmalı.”

 

 

Klinik araştırmanın gönüllüleri içeren çok kontrollü bir araştırma çalışması olduğunu ifade eden Prof. Dr. Yıldırım, özetle şu bilgileri paylaştı:

 

“Birçok klinik araştırma, bunların güvenli, etkili ve muhtemelen doktorların şu anda kullandığı tedaviden daha iyi olup olmadıklarını bulmak için yeni tedavilere odaklanır. Bir klinik araştırmaya katılmak, ilerlemiş kanserli bir kişinin gelecekte ilerlemiş kanserli başkalarına yardım etmesine izin verebilir. Ayrıca tedavinin size yardımcı olma ihtimali de vardır. Klinik araştırma, ilerlemiş kanserli insanlar için genellikle iyi bir tedavi seçeneğidir. Kanserli kişiler, klinik deneyleri sadece son çare olarak değil, tedavi süresince düşünmelidir.”

Palyatif bakım

 

Destekleyici bakım olarak da adlandırılan palyatif bakımın semptomları azaltmaya, yaşam kalitesini iyileştirmeye, hastaları ve ailelerini desteklemeye odaklanan herhangi bir tedavi olduğunu anımsatan Prof. Dr. Yıldırım, sözlerini şöyle sürdürdü:

 

“Yaşı veya kanserin türü ve evresi ne olursa olsun herkes gerektiğinde palyatif bakım almalıdır. Kanser ve yan semptomları ve tedavinin yan etkilerini yönetmek önemlidir. Bunlar ağrı, yorgunluk, zorlu nefes alma, mide bulantısı veya kilo kaybını içerebilir. İlaç tedavisi, beslenme önerisi, cerrahi, sakinleştirici teknikler, radyasyon tedavisi, masaj, fizik tedavi, meditasyon ve rehabilitasyon tedavileri, semptomları ve yan etkileri yönetmeye yardımcı olabilir.

           

Palyatif bakımda pratik ihtiyaçlara odaklanılmalı. Hastalar mali ve yasal endişeler, ulaşım sorunları, istihdam sorunları ve daha fazlasını ele alma konusunda yardım alabilirler. Duygusal ve sosyal ihtiyaçlara odaklanılmalıdır. Hastaların depresyon, anksiyete, korku, aile ve ilişki sorunları ve diğer endişeleri ele alınmalıdır. Manevi ihtiyaçları veya endişeleri yine ele alınmalıdır. Onkoloji sosyal hizmet uzmanları ve diğer palyatif bakım uzmanları, kanserli kişilerin yaşamlarını tamamlama kavramını kabul etmeye çalışırken inançlarını keşfetmelerine yardımcı olabilir. Bu uzmanlar ayrıca hastaları ve ailelerini yerel manevi ve dini kaynaklara bağlayabilir.”

           

Hastanın ailesi, arkadaşları ve bakıcıları için destek sağlanması gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Yıldırım, “Sağlık hizmetleri ekibi, bakıcılara bakıcılığın günlük zorluklarıyla başa çıkarken duygusal ve pratik destek sağlar. Bu uzmanlar ayrıca, bir kişinin ilerlemiş kanserli bir kişinin yaklaşmakta olan kaybını çevreleyen duygularla başa çıkmasına yardımcı olabilir” diyerek süreci anlattı.

           

 

“İlerlemiş kanser hastalığı ile daha fazla karşılaşacağız. Uygun tedavi seçeneklerinin oluşturulması bu açıdan önemlidir. SANKO Üniversitesi Hastanesi bu konuda çalışmaktadır. Yeni onkoloji servisi, nükleer tıp tedavileri gibi önemli gelişmeler hastalarımıza daha iyi hizmet vermemizi sağlayacaktır. Tüm hasta ve hasta yakınlarımızla birlikte onkoloji ekibi olarak ‘insan odaklı bütüncül tıp yaklaşımı ve bilimin gücüyle’ ile hastalarımızın yanındayız.”