Koroner Bypass Cerrahisi

RİSKLER İYİ GÖZLENMELİ

Kalbi besleyen damarlardan birinin daralması ya da tıkanması durumunda, göğüs ağrısı veya kalp krizi oluşabileceğini belirten hastanemiz Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı Opr. Dr. Cemil Cahit Öğütmen, daralma ya da tıkanıklığın her hastada farklı belirtilerde kendini gösterebileceğini söyledi. Kişilerin kalp ile ilgili şikâyetlerinde hiç vakit kaybetmeden doktora başvurması gerektiğinin altını çizen Opr. Dr. Öğütmen, hastalığın belirtisiyle ilgili şu uyarıları yaptı: “Daralma veya tıkanıklık bazı hastalarda şiddetli ağrı, bazı hastalarda ise önemsiz ağrı ile veya hiç ağrısız olarak da seyredebilir. Ağrısız seyreden olaylar genellikle şeker hastalarında gözlenir ve sessiz kalp hastalığı olarak adlandırılır. Hastaların bir kısmında kalp krizi, kalp hastalığının ilk belirtisi olarak oluşur. Kalp grafisinde, kalbin beslenmesi ile ilgili problemler her zaman saptanamayabilir. Kalp hastalığı ile ilgili şikâyetleriniz varsa veya risk faktörlerinden bazılarına sahipseniz doktorunuz veya siz kalp hastası olduğunuzu düşünmelisiniz. Erkek cinsiyet, kolesterol ve tansiyon yüksekliği, şeker hastalığı, sigara kullanımı da başlıca risk faktörleridir.”

KORONER KALP HASTALIĞI

TANISI Koroner kalp hastalığı tanısının, koroner anjiyografi ile kesinleştirilebileceğini belirten Opr. Dr. Öğütmen, efor testinin hastanın hastanede yatmasına gerek duyulmadan yapılan ve hastalık hakkında bilgi verebilen biryöntem olduğunu bildirdi. Koroner anjiyografinin hastayı hastanede yatırarak yapılması gerektiğini ifade eden Opr. Dr. Öğütmen, şunları kaydetti “Katater adı verilen bir ince tüp, kasık veya koldan atardamar içine yerleştirilerek kalbi besleyen damarlara kadar ilerletilir. Özel bir ilaç verilerek kalbi besleyen damarlar ve sol kalp boşluğunun filmleri çekilir. Bu yolla damarlardaki darlık, tıkanıklar ve kalp kasının kasılma gücü, hastalıktan hasar görüp görmediği saptanır. Koroner anjiyografi yapılmadan doğru tedavi yöntemi önermek ve herhangi bir girişimde bulunmak (balon uygulama, kafes takma, ameliyat) mümkün değildir. Kalp hastalığı tanısı konursa ilaç tedavisi, balon anjiyoplasti ve ameliyat seçeneklerinden hasta için en uygun olan yöntem hastaya önerilir ve açıklanır.”

AMELİYAT KAÇINILMAZ OLABİLİR

Ameliyat ve diğer tedavi seçeneklerinin hangi şartlarda uygulanması gerektiğinin ve yararlarının uzun araştırmalar sonucunda saptandığını dile getiren Opr. Dr. Öğütmen, ana koroner atar damar hastalığı, üç damar hastalığı ve kalp kası hasarı olan hastaların ameliyattan daha fazla yarar gördüğünü kaydetti. Ameliyatın gerekli olduğu şartlar hakkında da bilgi veren Opr. Dr. Öğütmen, şunları söyledi: “Ameliyat bunun dışında özel bazı şartlarda gerekli olabilir veya hastanın yakınmaları ilaç tedavisi ile kontrol edilemezse ameliyat düşünülebilir. Koroner arter hastalığı karmaşıktır ve her hastada kendine özel şartlar içerir. Bu nedenle kendi durumunuzu doktorunuzla konuşmanız en doğru yoldur. Ameliyatın amacı hastanın yaşam kalitesinin korunması ve ameliyat olmazsa karşılaşabileceği olası zararlardan korunmasını sağlamaktır.”

KALP YERİNDEN ÇIKARILMAZ

Opr. Dr. Öğütmen, koroner bypass ameliyatı hakkında ise şu bilgileri verdi: “Kalp cerrahisi standart tekniğinde göğüs kemiği yukardan aşağıya doğru ortadan kesilerek göğüs kafesi açılır. Bu kesi, cerraha kalp ve ana damarlara erişim sağlar. Hasta kalp-akciğer makinesine bağlanır, kalp özel bir serum ile durdurulur ve bypass işlemi yapılır. Daha sonra kalp tekrar çalıştırılır ve kalpakciğer makinesi desteği kaldırılıp ameliyat sonlandırılır. Bazı hastaların sandığının aksine ameliyat sırasında kalp yerinden çıkarılmaz. Ameliyatta atardamar ve toplardamar greftleri kullanılır. Atardamar greftleri; iç meme atardamarı, kol atardamarı, karın duvarı atardamarı ve mide atardamarı olabilir. Toplardamar ise bacaklardan (nadiren koldan) sağlanır. Atardamar greftleri (özellikle iç meme atardamarları) hastalığa dirençli olup uzun süre açık kalırlar.”

UYGULANMAYA BAŞLANAN YENİ TEKNİKLER

Tedavi yöntemlerinin daha iyi sonuç sağlaması ve hastaların daha kısa sürelerde iyileşmesini sağlamak amacıyla geliştirildiğini belirten Opr. Dr. Öğütmen, sonuçların daha iyi olması için uygulanan yöntemlerden birisinin de bypass ameliyatının atardamarlar kullanılarak yapılması olduğunu söyledi. Hastaların durumuna göre bir ameliyat yöntemi seçildiğini kaydeden Opr. Dr. Öğütmen, şöyle devam etti: “Ancak halen altın standart kalpakciğer makinesi yardımıyla yapılan açık tekniktir. Diğer teknikler ya bazı zorunluluklar nedeniyle açık tekniğin kullanılamadığı hastalarda ya da o işleme uygun özellikte olan hastalarda uygulanmakta ve geliştirilmektedir. Sonuçların daha iyi olması için uygulanan yöntemlerden birisi bypassların atardamarlar kullanılarak yapılmasıdır. Atardamar kullanılarak yapılan bypasslar daha uzun süre açık kalmaktadır ve hastaların yeniden ameliyata ihtiyaç oranları azalmaktadır. Sonuçların iyileştirilmesi ve hastaları kalp-akciğer makinesinin olası zararlarından korumak için uygulanan bir diğer teknik de çalışan kalpte bypass işlemidir. Kalp cerrahı ameliyatı kalp normal işlevini sürdürürken gerçekleştirir. Bunların dışında küçük kesilerle veya endoskopik (açılan küçük deliklerden sokulan) aletlerle yapılan işlemler uygun hastalarda veya bazı zorunluluklar nedeniyle yapılabilmektedir. Ayrıca robotik cerrahide deneme aşamasında da yapılabilmektedir.”

AMELİYATIN RİSK VEYA OLASI ZARARLARI HASTAYA ANLATILMALI

Cerrahi işlemin kardiyolog ve kalp damar cerrahlarının birlikte değerlendirmeleri sonunda hastalara önerildiğini belirten Opr. Dr. Öğütmen, bu hastaların ilaç, balon ve stent işlemlerinden yeterli yararı görmeyecek olan veya teknik olarak uygun olmayan hastalar olduğunu söyledi. Tüm cerrahi işlemler gibi koroner bypass işleminin de belirli oranlarda risk taşıdığını ifade eden Opr. Dr. Öğütmen, bu riskin de hastaya ameliyat önerilirken anlatılması gerektiğini vurguladı. Riskin derecesinin hastanın sağlık durumuna göre değiştiğini anlatan Opr. Dr. Öğütmen, “Koroner bypass ameliyatının olası zararları; kanama, enfeksiyon, geçici veya kalıcı felç, ameliyat sırasında, sonrasında kalp krizi veya hastanın kaybedilmesi olabilir. Bu olası zararların hastaya göre değerlendirilip doktorunuz tarafından açıklanması gereklidir. Riskin derecesi yaşa, genel sağlık durumuna, sigara içimine, ek hastalıkların varlığına, kalp işlevlerinin durumuna göre değişir” şeklinde konuştu.

AMELİYATIN RİSKLERİ

Koroner bypass işleminin risklerinin uygulanan yönteme, hastanın işlem öncesindeki genel sağlık ve kalp sağlığı durumuna göre değiştiğini belirten Opr. Dr. Öğütmen, bu riskin, en iyi koşullarda yüzde 3 ve altında olduğunu bildirdi. Hastanın durumuna göre risklerin de değişebileceğine dikkati çeken Opr. Dr. Öğütmen, şunları kaydetti: “En iyi koşullarda bile 100 hasta ameliyat edilirse bunlardan biri ameliyat veya sonrasında çeşitli nedenlerle kaybedilebilir veya geçici/kalıcı sağlık problemi oluşabilir. Hastanın yaşına, cinsiyetine, ek hastalığı olmasına, kalbinin durumuna ve yapılacak ameliyatın cinsine göre bu risk 10–20 katına kadar artabilir. Riski doktorunuzla konuşarak öğrenebilirsiniz.”

AMELİYATIN UZUN DÖNEM SONUÇLARI VE BAŞARISI

Koroner bypass ameliyatının sonuçlarının uzun dönemde iyi olduğunu dile getiren Opr. Dr. Öğütmen, hastaların çoğunun sıkıntılarının ameliyat sonrasında geçtiğini belirtti. Bazı hastalarda sorunların tekrar oluşabilme ihtimali olduğunu anımsatan Opr. Dr. Öğütmen, “Bazı hastalar iyileşme dönemi sonunda efor kapasitelerinin arttığını belirtirler. Bazı hastalarda sıkıntılar tekrar oluşabilir. Az sayıda hastada, genelde 10 yıldan sonra ikinci ameliyat gereği doğabilir. Koroner bypass ameliyatı, nedenleri değil, sonuçları ortadan kaldıran bir işlemdir. Bu nedenle hastalar ameliyat olduklarında her şey bitmiş değildir. Hastaların değiştirilebilen risk faktörleri kontrol altında tutularak (hastaların aktif katılımı ile) tekrar problemlerle karşılaşma olasılıkları azaltılır. Bu önlemler ameliyatın uzun dönem sonuçlarını iyileştirir ve başarısını artırır” şeklinde konuştu.