Kulak Nezlesi

 

SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Mustafa Çelik, “Kulak nezlesi, sağlam kulak zarı arkasında yani orta kulak boşluğunda bilinen anlamda iltihap olmadan sıvı birikmesidir” dedi.

 

SANKO Üniversitesi Hastanesinde Kulak, Burun ve Boğaz Hastalıkları Uzmanı da olan Doç. Dr. Çelik, kulak nezlesinin tıbbi olarak ‘Seröz Otitis Media’ veya ‘Efüzyonlu Otitis Media (EOM)’ gibi isimlerle de adlandırıldığını söyledi.

 

 

Küçük çocuklarda orta kulak ve östaki kanalının gelişimini tam olarak tamamlamadığını kaydeden Doç. Dr. Çelik, “Bu nedenle kulak nezlesi büyük çoğunlukla çocukluk çağı hastalığıdır. Çocukluk çağının en sık görülen hastalıklarından olan kulak nezlesiyle özellikle 4-6 yaşlarında karşılaşılır. Yaş ilerledikçe östaki kanalı eğimli hale gelir ve bu nedenle erişkinlerde kulak nezlesi nadir görülür” diye konuştu.

 

 

 

“Orta kulak boşluğu kulak zarının iç bölgesinde bulunur. Orta kulak boşluğunda ses iletimini sağlayan üç kemikçik bulunur. Orta kulak boşluğu östaki tüpü aracılığı ile geniz bölgesine açılır. Östaki tüpü orta kulak ve geniz arasında hava geçişi ile orta kulak hava basıncını dengeler.

 

Östaki tüpünün iyi çalışmadığı durumlarda orta kulak boşluğunda negatif basınç meydana gelir ve kulak zarı orta kulağa doğru çöker. Meydana gelen negatif basınçla birlikte kulak zarında çökme, kemikçik iletiminde azalma olur. Bu durumda hastada tıkanma, basınç ve dolgunluk hissi, seslerin derinden gelmesi hissi ve işitme kaybı şikâyetleri ortaya çıkar.

 

Orta kulakta negatif basınç uzun sürerse, orta kulak dokularından orta kulak boşluğuna vücut sıvısı sızmaya başlar. Bu durumda orta kulak dokularında ödem yani şişme ortaya çıkar. Ödem ilerlerse östaki borusunda tıkanma ve kulak havalanmasında bozulma gelişir. Süreç ilerledikçe bu boşlukta biriken sıvının yapısı koyulaşır ve akışkanlığı iyice azalır. Gittikçe yapışkanlığı artan sıvının östaki tüpü yoluyla genize boşaltılması mümkün olmaz. Bu aşamada işitme kaybı daha da artar.”

 

Bu dönemde uygun tedavilerle müdahale edilmez ise orta kulak dokularında ödemin arttığını ve kulak zarının titreşim ve esneklik özelliklerinin bozulduğunu anımsatan Doç. Dr. Çelik, sözlerini şöyle sürdürdü:

 

“Kulak zarında titreşim ve esneklik özelliklerinin bozulmasıyla kulak zarında tümüyle ya da yer yer çökmeler başlar. Yapılan muayenelerde çökmelerin görülmesi sürecin kronikleştiğinin ve önümüzdeki zamanlarda kalıcı hasarların ve daha ileri kulak hastalıklarının oluşabileceğinin göstergeleridir. Bu dönemde uygulanacak tedavilerin başarı oranı düşük olacaktır. Kulak nezlesi bu nedenlerden dolayı önemlidir.”

 

 

Kulak nezlesinin orta kulak iltihabından farklı bir hastalık olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Çelik, belirtileri şöyle özetledi:

 

“Orta kulak iltihabında orta kulak boşluğunda ve kulak zarında iltihap oluşur ve bu durumda, orta kulak dokularında ve kulak zarında şişlik, kızarıklık ve şiddetli ağrı meydana gelir. Kulak nezlesinde ateş, kulak ağrısı ve kulak zarında şişme ve aşırı kızarıklık gibi aktif enfeksiyon bulguları yoktur. Çoğu hastada tek şikâyet işitme kaybıdır. Kulak nezlesi olan çocuklar şikâyetlerini ifade edemezler ve dikkat çekici şekilde sürekli olarak kulaklarıyla oynarlar. Hastaların bir kısmının ise herhangi bir şikâyeti yoktur ve başka nedenlerle muayene sırasında tanı konulur.

 

İşitme kaybı hafif dereceden orta-şiddetli derecelere kadar değişen seviyede olabilir. Hafif işitme kaybı bile çocuğun gün içerisinde iletişiminde birçok kelimeyi kaçırmasına neden olabilir. İşitme kaybının uzun süre fark edilmemesi çocukların zihinsel gelişiminde, konuşmasında ve entelektüel fonksiyonlarında gecikmelere neden olabilir.”

 

Doç. Dr. Çelik, işitme kaybı yaşayan çocukların televizyonu yüksek sesli olarak izlediklerini, işitme azalması nedeniyle seslere hemen cevap vermediklerini veya ilgisiz kaldıklarını, derslerinde başarısızlık ve sosyal uyumunda bozulmalar başladığını, iyi duyamadıkları için konuşma bozuklukları gelişmeye başladığını belirtti.

 

 

Doç. Dr. Çelik, kulak nezlesi tanısında, hastalığın genellikle çocuklarda görülmesi nedeniyle kişisel ifade yetersizliği, belirtilerin az ve belirsiz olması ve muayene bulgularının da belirsiz olmasının yaşanan en önemli sorun olarak karşılarına çıktığını bildirdi.

 

 

Muayenede, kulak zarının değişik görünüm, renk ve özellikte olabileceğini anlatan Doç. Dr. Çelik, “Kulak zarının şeffaf görünümü ve beyaz rengi genellikle değişmiş olup, renk bazen açık pembe, bazen kehribar sarısı, bazen de soluk mor refleli olabilir. Kulak nezlesinde kulak zarı şeffaf ya da donuk olup hava-sıvı seviyeleri ya da hava kabarcıkları seçilebilir. Tanıda, orta kulak basıncı ölçümü ve hasta uyumlu ise işitme testleri kullanılır” ifadelerine yer verdi.

 

 

Doç. Dr. Çelik, kulak nezlesinin tedavisinde takiplerle koruma tedavisi (konservatif tedavi), ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi uygulandığını söyledi.

1. Konservatif Tedavi

Kulak nezlesi tedavisinin doğrudan altta yatan nedenlere ve risk faktörlerine yönelik olması ve orta kulağın normal havalanmasının sağlanması gerektiğini belirten Doç. Dr. Çelik, şu bilgileri paylaştı:

 

“İşitmede aşırı bozulma yoksa ve yapılan muayenelerde dönem dönem orta kulağın normale döndüğü görülüyorsa ve muayenede kulak zarında belirgin çökme yoksa orta kulak sıvıları 3-6 ay takip edilebilir. Kulak zarında çökme, ileri seviyede işitme kaybı, hastalık süresi 3 ayı geçmemişse, konuşmada gecikme, sık orta kulak atakları öyküsü yoksa hastalar birer ay aralıklarla 3 ya da 6 ay takip edilebilir.”

 

2. İlaç Tedavisi

Kulak nezlesinde orta kulakta mikrobik hastalık etkenleri bulunmadığı için ilaç tedavisinin etkisinin çok az olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Çelik, şöyle konuştu:

 

“Ancak orta kulağa enfeksiyon yayılmasına yol açan burun, boğaz, sinüs, geniz bölgesinde enfeksiyon varsa antibiyotikler, geniz açıcı ilaçlar ve alerji ilaçları üst solunum yolu enfeksiyonu geçene kadar 10-14 gün kullanılması yeterlidir. Kulak nezlesinde ağrı kesiciler iltihap sürecini uzattığı için önerilmez.”

 

3. Cerrahi tedavi

“Kulak zarında çökme, işitme kaybının fazlalığı (35 dB ve üzeri), sinirsel tip işitme kaybı, konuşmanın gecikmesi, dirençli ve yakın bir gelecekte düzelmenin olası görülmediği durumlarda cerrahi tedavi uygulanması kaçınılmaz ve göreceli olarak acildir” diyen Doç. Dr. Çelik, şunları anlattı:

 

“Cerrahi tedavide kulak kanalından kulak zarına havalanma sağlayıcı tüp takılır. Hastada geniz eti varsa ve enfeksiyon kaynağı olarak risk oluşturuyorsa geniz eti ameliyatı yapılması gerekir. Tüp genellikle takıldıktan sonra 6 ay içinde dış kulak yoluna doğru kulak zarı kapandıktan sonra atılır. Tüp ameliyatının hayati komplikasyonu yoktur.”

 

 

Erişkinlerde çocuklardan çok daha seyrek karşılaşılan kulak nezlesinin, buna karşın çok daha ciddi nedenlere bağlı olabileceğinin altını çizen Doç. Dr. Çelik, “Özellikle tek taraflı olan erişkin kulak nezlesinde ilk elenmesi gereken patoloji, geniz kanseri ya da lenf kanseri olmalıdır” diyerek sözlerini tamamladı.