Laboratuvara Doğru Örnek Vermenin Önemi

Günümüzde hastalıkların erken yakalanması, tanısı ve tedavisinde laboratuvarın katkısı çok büyüktür. Tıbbi laboratuvarlar yüksek kalitede güvenli, etkin ve objektif veriler sağlarlar, hekimlerin klinik kararlarında merkezi rol oynarlar.

Hastanemiz merkez laboratuvarında, hastalıkların erken yakalanmasına yönelik tarama testleri, tanı ve tedavi takibinde kullanılan rutin testlerin yanı sıra birçok hastanede yapılmayan ileri düzey testler konusunda da hizmet verilmektedir.

Hastalara zamanında ve doğru sonuç vermek için ileri teknoloji kullanılmakta, kalite kontrol çalışmaları titizlikle yapılmakta ve takip edilmektedir. Sonuçların doğru çıkmasında hastalarımıza da düşen görevler de vardır. Kan ve idrar numunelerini vermeden önce hastalarımızın bazı hazırlıklar yapması gerekmektedir. Hasta hazırlığının doğru yapılması test sonuçlarının doğru olmasında ilk ve en önemli adımdır. Bu yazıda hastalarımızı test öncesi hazırlık konusunda bilgilendirmeyi amaçladık.

Açlık kan şekeri, trombosit agregasyonu gibi testlerde hastamızın en az 8 saat, trigliserit gibi bazı testlerde ise en az 10 saat aç olması gereklidir. Söz konusu açlık gün içi yaşanan açlık değildir. Hastalarımız açlık gerektiren testlerde nasıl hazırlanmalıdır? Kan örneği verileceği günün bir gün öncesi akşam yemeğini en geç 19.30 gibi yemiş olmalı, bu yemekte her zamanki miktarda yemek tüketmelidir.

Yemekten sonra kalorili herhangi bir şey tüketmemeli yani meyve, şekerli içecekler, kurabiye-pasta ürünleri yememeli-içmemelidir, su içimi serbesttir. Sabah saat 08:00-09:00 gibi erkenden hastanemiz kan alma ünitesine başvurup kan örneğini vermelidir.

Tokluk kan şekeri ölçümü, şeker hastalarının takibinde önemli bir testtir. Tokluk kan şekeri analizi için hazırlık sürecini laboratuvar uzman hekimlerimiz bilgilendirme broşüründe açıklamışlardır. Hastalarımız açlık kan şekeri için kan örneği verdikten sonra kahvaltıda her zaman tükettikleri miktarda kahvaltılık yemelidirler. Ağızlarına ilk lokmayı aldıkları dakikadan sonra tam 2 saat dolduğunda tokluk kan şekeri için kan örneği vermelidirler. İdrarda vanilmandelik asit, metanefrin, oral glukoz tolerans testlerinde hastaların test öncesi hazırlığı 3 gün sürmektedir. Hasta hazırlık sürecinde uyulması gereken diyet, her bir testte farklılık göstermektedir. Bu nedenle hastalarımız laboratuvar sekreterliğinden gerekli bilgilendirmeleri öğrenmelidirler. Ayrıca laboratuvar uzman hekimlerimiz tarafından hazırlanan bilgilendirme broşürlerinden de yararlanabilirler.

Test için idrar örnekleri çok kullanılmaktadır. Günün herhangi bir saatinde yapılan idrar örneği -ki bu örneğe spot idrar örneği denmektedir- kullanılabildiği gibi 24 saat boyunca yapılan idrarlar toplanarak kullanılabilmektedir. Spot idrar örneğinin alınmasında hastalarımızın dikkat etmesi gereken kuralları şematik hale getirip hastanemiz tuvalet kabinlerinde kapı arkasına astık. Hastalarımızdan idrar örneğini vermeden önce kapıda asılı broşürü dikkatlice incelemelerini istiyoruz.

24 saatlik idrar toplarken günlük beslenme ve egzersiz alışkanlıklarının değiştirilmemesi önemlidir. İdrar toplama öncesinde yapılması gereken bir diyet programı varsa hastamızın bu programı uygulamış olması gerekmektedir. 24 saatlik idrarda yapılan bazı analizlerde idrar toplama kabına koruyucu madde eklenmesi gerekir. Hastalarımız idrar toplama işlemine başlamadan önce koruyucu madde gereksinimi olup olmadığını laboratuvarımız sekreterliğinden öğrenebilir ve gerekli koruyucu maddeyi laboratuvarımızdan alabilirler.

İdrar toplama sürecince numunenin serin bir yerde saklanması ve ışıktan korunması önemlidir. İdrar toplamaya başlanacağı gün sabah uyandığında hastamız idrarını tuvalete yapmalıdır. Bir sonraki idrar örneğini numune toplama kabına yapmalı, gün ve gece boyunca gelen tüm idrarlarını numune toplama kabına yapmalıdır. Ertesi gün sabah uyandığında idrarını numune toplama kabına yaparak 24 saatlik idrar toplama sürecini tamamlamalıdır. Toplanmış idrar örneği zaman kaybetmeksizin laboratuvarımız numune kabul birimine teslim edilmelidir.

Tükürükte bir analiz istenmişse, tükürük toplama öncesi yapılacak hazırlıklar ve tükürük toplama işlemleri hakkında ayrıntılı bilgi önemlidir. Aldığınız ilacın miktarının veya etkisinin incelenmesi için test istendiğinde ilacı almanız gereken saatte ilacınızı içmeden hemen önce örneğinizi vermeniz çok önemlidir. Aksi takdirde yanıltıcı sonuçlarla karşı karşıya kalınmaktadır.

Kalp-damar hastalıkları için total kolesterol, trigliserit, HDL-kolesterol ve LDL-kolesterol ölçümleri sıklıkla kullanılmaktadır. Bu analizler hayatımıza giren ve hayatımızı etkileyen ani durumlardan hızla etkilendiği için tamamen normal yaşam rutinine girildiğinde ölçülmesini önermekteyiz.

Olası karışıklıkların önüne geçmek için; hastalarımız kanları alınmadan önce personele kendilerini tanıtmalı, kimlikleri konusunda sorulan sorulara anlaşılır şekilde yanıt vermelidirler. İdrar, gaita, tükürük gibi örneklerin alınması için laboratuvardan verilen örnek kaplarının üzerindeki etikette hastanın adı kontrol edilmeli, bu örnekler laboratuvara teslim edilirken birimdeki personel ile direkt iletişim kurulmasına özen gösterilmeli.

Hastalarımızın özenli dikkati, kan-idrar ve diğer örnekleri vermeden önce hazırlıkların tam yapılması, doğru zamanda örneklerin verilmesi ve kimlik doğrulama işlemi; doğru sonuca ulaşmakta ilk ve asla atlanmaması gereken adımlardır.