Obezite cerrahisi ve beslenme

Beslenme, obezite cerrahisinin hem öncesinde hem de sonrasında büyük önem taşımaktadır. Obezite ameliyatları sonrasında bir bariatrik diyetisyen ile beslenmeyi düzenlemek, cerrah, psikolog kontrollerine düzenli uymak hem doğru kilo kaybını hem de giden kiloların kalıcılığını arttıracaktır.

 

 

SANKO Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Gamze Ganime Yıldırım, obezitenin multidispliner tedavi edilmesi gereken bir hastalık olduğunu söyledi.

 

Cerrah, diyetisyen ve psikoloğun bu alanda tek başına başarılı olamayacağını belirten Yıldırım, “Başarılı geçen bir operasyondan sonra yeni halini almış mideyi bariatrik diyetisyenle doğru beslemezsek, bizi obeziteye iten problemleri çözmek ve bu evredeki motivasyonumuzu kaybetmemek adına bir psikologla çalışmazsak bu yolda başarıya ulaşamayız” dedi.

 

 

Çoğu hastanın bu operasyonları bir mucize olarak gördüğüne dikkat çeken Yıldırım, şunları kaydetti:

“Bu zamana kadar uyguladıkları başarısız diyetlerden kalan bitkinlik ile ameliyat olarak diyetten kurtulacağını düşünüyor. Oysa hastanın operasyon sonrasında uygulaması gereken ciddi bir diyet programı vardır. Hastaya bunları anlatıp, operasyonun bu konuda onlara nasıl yardımcı olacağını, bu yolda onları nelerin bekleyeceğini, uygulamazlarsa geri kilo alımlarını anlatıp bilinçlendirmek gerekir. Bu sayede operasyon sonrasında uzun vadede kilo kaybı ve başarı sağlamak mümkün.”

 

Hepatomegalisi (karaciğer büyümesi) olan hastalarda preop (cerrahi operasyon öncesi sağlanan sağlık bakımı)

 

Ameliyat öncesi bakımın amacının cerrahinin başarısını artırmak için doğru olanı yapmak olduğunu ifade eden Yıldırım, özetle şunları paylaştı:

“Yapılan araştırmalarda; operasyon öncesinde en az 2 hafta yapılan düşük enerjili beslenme planı uygulaması karaciğer hacmini ciddi anlamda küçültmüş ve operasyonun etkisini ciddi anlamda artırmıştır. Aynı zamanda karın bölgesi yağlanması çok olan hastalarda ketojenik diyet uygulayarak operasyonda cerraha kolaylık sağlamak amaçlanır.”

 

 

Başarılı geçen bir operasyon sonrasında yeni halini almış mide ile beslenme şeklinin tamamen değiştiğini hqtırlatan Yıldırım, “Kısıtlı bir alım ile yeterli proteini vücudumuza almak zorundayız. Ameliyat sonrasında protein alımı verilen kiloların yağdan olmasını, kas kütlesini korumayı, yaraların iyileşmesini ve vücut gelişimini sağlamaktadır. Bariatrik cerrahi sonrasında beslenmemizde olmazsa olmazı proteindir” uyarısını yaptı.

 

 

Operasyon sonrasında küçülen mide hacmi ile sıvı beslenmeye başlandığına işaret eden Yıldırım, sözlerini şöyle sürdürdü:

 

“Operasyon türüne, kişinin toleransına göre berrak sıvı, sıvı, püre ve katı dönemler ile hastalar beslenmelidir. Özellikle sıvı ve püre dönemin alınması gereken proteini hastalar kendi başlarına sağlayamamaktadır. Bu dönemlerdeki geçişlerde midede ağrı, kramp, sindirememe, tolere edememe, dumping sendromu gibi durumlar olabilmektedir. Bu yüzden hastaların bu zorlu aşamaları bariatrik alanda tecrübelenmiş bir diyetisyenle geçirmeleri gereklidir.”

 

• Her öğün 30-45 dakikada bitirilmelidir. TV, bilgisayar ve iş başında öğün tüketilmemelidir.
• Yemeklerden 30 dakika önce ve 30 dakika sonra su ve diğer sıvı içecekler tüketilmemelidir.

• Bir günde yavaş yavaş – yudum yudum 2 ve zaman ilerledikçe 3 litre su içilmelidir.
• Her besin 20-25 kez çiğnenmelidir.
• Küçük boyutlu çatal ve kaşık kullanılmalı ve besinler küçük miktarlarda kesilerek tüketilmelidir.

• Pipet kullanımı önerilmez. Hava kaçma ve fazla çekme olabilir.

• Hızlı su içimi kramp ve bulantıya neden olabilir.

• Doygunluk ve doluluk hissedildiği zaman hem yemek hem de sıvı tüketimi kesilmelidir. Çünkü fazla yemek yenilmesi kusmaya ve zamanla poşun genişlemesine neden olabilir.

• Her öğünde öncelik protein kaynağı olan besinlerin tüketilmesine verilmelidir.

 

 

• Alkollü içecekler
• Kek, pasta vb. tüm tatlılar

• Kızartılmış tüm besinler

• Şeker, şekerleme ve çikolatalar

• Bal, reçel ve meyve şurupları

• Diyet içecekler, bira, soda, gazlı su gibi karbonatlı içecekler

• Kurabiye çeşitleri
• Salata sosları, mayonez, krema vb.

• Sakızlar

• Tam yağlı süt ve ürünleri
• Sucuk, salam, sosis gibi yağ içeriği yüksek işlenmiş etler

• Derili tavuk/hindi ve diğer yağlı etler

• Dondurma ve dondurulmuş yoğurt

• Şeker eklenmiş meyve suları

• Milkshakeler, çikolatalı meyveli sütler

• Atıştırmalık besinler

• Yağlı konserve balıklar

• Fast-food besinler.”

 

 

Obezite cerrahisi sonrası özellikle ilk altı ay açlık duygusunun ciddi anlamda azaldığının altını çizen Yıldırım, devamla şöyle konuştu:

 

“Bu evrede Ghrelin adı verilen açlık hormonunun salgılanmasında belirgin bir azalma olmaktadır. Özellikle 6 ay-1 yıl boyunca hasta minimum açlık ve çabuk doyma hissine kolaylıkla erişebilmektedir. Hasta en güzel kiloları bu evrede kolaylıkla verebilmektedir. Bu evre ‘Balayı Dönemi’ olarak kabul edilir.

 

Özellikle birinci yılın sonlarına doğru balayı dönemi sona erer ve iştah duygusu artar. Kilo verim hızı yavaşlar hatta durabilir. Diyetisyen kontrolünde, günlük alınması gereken protein miktarını sağlayarak kilo vermeyen bireylerde tekrar kilo alımı olabilmekte. Bu evrede doğru yeme alışkanlıklarını oturtmak ve yeterli proteini sağlamak uzun vadede başarı için çok önemlidir.”

 

 

Dumping Sendromunun, midede doluluk hissi, halsizlik, sıcaklık, hızlı nabız, soğuk terleme, bulantı, kusma ve olası ishal ile seyreden bir sendrom olduğuna vurgu yapan Yıldırım, özellikle yoğun basit karbonhidrat içerikli yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi sonucu bu belirtilerin ortaya çıktığını bildirdi.

 

Dumping Sendromunun gastrik bypass ameliyatı geçirmiş hastaların yüzde 80 – 85’inde görülürken tüp mide ameliyatlarında bu soranın yüzde 10 – 15 arasında olduğunu kaydeden Yıldırım, sözlerini şöyle tamamladı:

 

“Bu sendrom ameliyatın ilk yılında bu oranlarda görülebilirken ilk yılın sonunda ortadan kalkmaktadır. Dumping Sendromundan korunmak için yoğun kıvamlı tatlılardan (dondurma, milkshake, kurabiye, kek, bal, meyve suları vb.) kaçınılmalıdır.

 

Beslenme eksikliğine bağlı olarak vitamin-mineral eksikliği, halsizlik, saç dökülmesi, tırnak sorunları ve aşırı kas kaybı yaşanabilir. Hasta bu dönemde düzenli olarak tahlillerle takip edilmeli ve gerekirse doktor ve diyetisyeni tarafından önerilen besin takviyelerini kullanmalıdır.”

 

 

 Gamze Ganime Yıldırım

 

SANKO Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı