Omuz hastalıklarında rehabilitasyon

Omuz eklemi vücudumuzun en hareketli eklemidir ve bu hareket kabiliyeti nedeniyle de en sorunlu eklemlerdendir. Omuz hastalıklarının pek çok nedeni olabileceği gibi tedavisinde doğru tanı büyük önem taşır.

 

Hastanemiz Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Türkan Turgay, “Omuz, üst ekstremitenin gövdeyle bağlantısını ve onun sayısız pozisyon almasını sağlar. Omuzun en büyük rolü eli fonksiyonel pozisyonda tutmaktır. Bel, boyun ve diz ağrılarından sonra en sık görülen eklem ağrıları arasında omuz bölgesi yer alır” dedi.

 

Dr. Turgay, sıkışma, fibromiyalji, kireçlenme, sinir yaralanmaları, enfeksiyonlar, boyun fıtığı, metabolik ve iç organ hastalıkları gibi çeşitli nedenleri bulunan omuz ağrısında doğru tanı ve tedavinin önem taşıdığını kaydetti.

 

Sık sık zorlanmalara maruz kalır

 

“Omuz eklemi hareketi en geniş ancak stabilitesi en sorunlu olan eklemdir” diyen Dr. Turgay, şöyle konuştu:

 

“Stabilitesi büyük ölçüde yumuşak dokular tarafından sağlanır. Bu yumuşak dokular, stabilite sağlamak üzere sık olarak mekanik yönden zorlanmalara maruz kaldıkları için dejenerasyon ve yaralanma şeklindeki sorunları oldukça sık görülür. Omuz eklemi birçok patolojik durumdan etkilenebilir; omuz ekleminin bir veya birkaç yapısını etkileyen akut bir travmatik yaralanma olabileceği gibi tüm yapının normal işleyişini bozan tekrarlayan mikrotravmalar da olabilir.

 

Akut veya kronik yaralanmalarda bozulan omuz eklemi fonksiyonunun bileşenleri olan ağrısız hareket, kuvvet ve stabilite ancak etkin bir rehabilitasyon programı ile geri kazandırılabilir. Omuz eklemi rehabilitasyonu açısından zor bir yapı. Travmatik, dejeneratif ve cerrahi lezyonları çok ağrılıdır ve omuz ekleminin yaralanma veya cerrahi sonrası yumuşak doku fibrozisi ve kontraktüre yatkınlığı vardır. Başarılı bir omuz rehabilitsyonu programının ilk şartı soruna doğru tanının konulmasıdır.”

 

Omuz hastalıklarının değerlendirilmesinde nelere dikkat edilir?

 

Omuz hastalıklarının değerlendirmesinin hastadan detaylı bir hikaye alınmasının yanı sıra, fizik muayene, omuz bölgesine yönelik özel testler uygulanarak ve gereğinde görüntüleme yöntemleri kullanılarak yapıldığını bildiren Dr. Turgay, dikkat edilmesi gereken hususları şöyle sıraladı:

 

“Omuz ağrısının karakteri olası patoloji ile ilgili önemli bilgiler verebilir. Gece ağrısı, eski bir travma ya da zorlama hikayesi, kol üzerine düşme, hastanın spor aktiviteleri ve genç hastalarda aşırı kullanım omuz patolojilerinin saptanmasında yardımcı olabilir.

 

Birçok tıbbi sorun omuz ağrısı şeklinde ortaya çıkabilir; bu nedenle hasta; diyabet, servikal spondiloz, servikal disk hernisi-radikülopati, kardiyak hastalık, iç organ yakınmaları yönünden sorgulanmalıdır. Hastanın ana yakınmaları güçsüzlük, tutukluluk, ağrı, hareket kısıtlılığı, eklemde takılma, kola yayılan ağrı muayene bulguları ile ilişkilendirilmelidir.”

 

Klinikte sık rastladığımız omuz hastalıkları nelerdir?

 

Dr. Turgay, sık rastlanan omuz hastalıklarını aşağıdaki gibi sıraladı:

“• Omuz subakromiyal sıkışma sendromu,

• Rotator manşon yırtıkları, tendinitler
• Kalsifik tendinit
• Akromiyoklaviküler eklem hasarı
• Omuz eklem artritleri (romatoid artrit, septik artrit, kristalopatiler, nöropatik artrit)
• Adeziv kapsülit (donuk omuz)
• Omuz dislokasyonu, instabilitesi
• Omuzun kapsül yırtıkları-SLAP lezyonu
• Skapula disfonksiyonu, supraskapular sinir felci
• Kırıklar (klavikula, humeus ve humerus).”

 

Omuz rehabilitasyonunda genel hedefler neler olmalıdır?

 

-Ağrı kontrolü (istirahat, soğuk-sıcak uygulama, analjezik akım tedavisi ve diğer fizik tedavi ajanları, medikal tedavi, lokal enjeksiyonlar, kinezyolojik bantlama).

 

-Eklem hareket açıklığı egzersizleri (pasif eklem mobilizasyonu, kapsül germe egzersizleri, aktif yardımlı ve aktif egzersizler).

-Kasların güçlendirilmesi (kapalı kinetik egzersizler, propiyoseptif nöromusküler stabilizasyon egzersizleri, açık kinetik egzersizler, izotonik egzersizler).

 

Rehabilitasyon programının başlaması ve bazı uygulamaların hekimin önerileri doğrultusunda terapistler tarafından gerçekleştirildiğini ancak iyileşmenin tamamlanması için bazı egzersizler hastaya öğretilerek ev programı verildiğini vurgulayan Dr. Turgay, sözlerini şöyle tamamladı: “Omuz rehabilitasyonunda fizik tedavi ve rehabilitasyon programının süresi hastalığın şiddeti, akut-kronik oluşu, muayene bulguları, hastanın performans ve aktivitelerine göre değişir. Omuz ağrılarının büyük çoğunluğu konservatif tedaviden fayda görmekle birlikte cerrahi yaklaşım da gerekebilir. Omuz ağrısı nedeni ile cerrahi uygulanan hastalarda fonksiyonel sonucu etkileyen en önemli faktörlerden biri ameliyat sonrası uygulanan bireye özgü etkin bir rehabilitasyon programıdır.”