Polikistik over sendromu

Polikistik over sendromu nedir?

Polikistik over sendromu (PCOS) kadınların yüzde 10-20 kadarını etkileyen, adet düzensizliği, saç dökülmesi, artmış tüylenme şikayeti, sivilcelenme vb. bulguların eşlik ettiği bir hastalıktır.

Polikistik over sendromu tanısı nasıl koyulur?

Polikistik over sendromunda tanı için 3 kriterden faydalanır. Bunlar:

• Hiperandrojenizm: Erkeklik hormonunun veya etkilerinin fazla olması; erkek tipi saç dökülmesi, akne sivilce şikayetleri, özellikle çenede, meme arası göbek çevresinde, favorilerde tüylenme artışı şikayetlerinin olması.
• Hipo veya anovülasyon: Adet sürelerinin çok uzaması (35 günden uzun) veya hiç olamama durumudur (5 ay 6 ay gibi).
• Ultrason muayenesinde polikistik görünüm: Ultrason ile bakıldığında yumurtalar içerisinde çok sayıda folikül kisti bulunması.

Yukarıda bahsedilen 3 kriterden 2’sinin varlığı durumunda Polikistik Over Sendromu tanısı konulmaktadır.

Polikistik over sendromu neden olur?

En önemli yatkınlık yapan durum artmış insülin direncidir. Polikistik over sendromlu hastalar genelde fazla kiloludurlar. Artmış insülin seviyeleri kıl köklerinin büyümesine ve tüylenme şikayetlerine neden olmaktadırlar. Aynı zamanda oluşan hormonal dengesizlikler, artmış yağ doku içinde biriken fazla östrojen ve metabolitleri adetlerdeki düzensizliklere neden olabilmektedirler.

Polikistik over sendromu tedavi edilmezse sonuçları nelerdir?

Altta yatan insülin direnci nedeniyle hastalarda uzun dönem kalp hastalıkları, aşırı kilo ve obezitenin getirdiği olumsuzluklar, kemik erimesi, düzgün yumurtlamamaya bağlı yumurtalık kanserleri, artmış kolesterol seviyeleri damar tıkanıklıkları görülebilir. Ancak hastaların kadın doğum uzmanlarına en sık başvuru sebepleri çocuk sahibi olamama ve kozmetik problemlerdir.

Polikistik over sendromu kısırlık yapar mı?

Polikistik over sendromu doğrudan bir kısırlık sebebi olmasa da çocuk sahibi olamama şikayeti olan hastalarda polikistik over sendromu çok sık görülmektedir. Yumurtalık rezervi hastanın yaşı göz önünde bulundurularak öncelikle hastalardan kilo verilmesi istenmektedir. Bu süreçte gebe kalamayan hastalara yumurta büyütme ve takibi, aşılama gibi yardımcı üreme tekniklerinden faydalandırılmaktadır. Bunlardan sonuç alamayan hastalar için de Tüp Bebek tedavileri uygulanmaktadır. Total freeze yöntemi ile tüm döllenmiş yumurtalar dinlendirilip, sonrasında rahim yumurtalıklar dinlendirildikten sonra transferler yapılmaktadır.

Polikistik over sendromu tedavisi nasıl yapılır?

Genel yaklaşım insülin direncini kırmaya yönelik olmalıdır. Hastalara sağlıklı ve sürdürülebilir bir beslenme planı çizip uyumlarını takip etmek gerekmektedir. Adet düzenleri için kombine oral kontraseptif diye adlandırdığımız güncel doğum kontrol haplarından faydalanmaktayız. Daha genç hastalarda sadece progesteron ve türevlerinden de yararlanmak mümkün olabilmektedir. Tüylenme şikayeti fazla olan olgularda yeni tüylerin çıkmasını engelleyecek hormon düzenleyiciler de kullanılabilmektedir.

Polikistik over sendromunda beslenme önerileri nelerdir?

İnsan sağlığı üzerinde faydası bilimsel olarak kanıtlanmış ömrü uzattığı düşünülen en iyi diyet Akdeniz Diyetidir. Hem sürdürülebilir olması hem de çeşitlilik açısından zenginliği nedeniyle çok sık tercih edilmektedir. Ancak daha hızlı sonuç almamız gereken hastalarda veya kilo fazlalığının daha belirgin olduğu hasta gruplarında aralıklı oruç, ketojenik diyet gibi tedavi edici özelliği olan beslenme programlarından da faydalanmaktayız. Düşük karbonhidrat diyetleri yine kilo vermeye yardımcı aynı zamanda da sağlıklı olmaları sebebiyle yine sık kullandığımız diyetlerden olmaktadır.

Polikistik over sendromunda kullanılan takviyeler nelerdir?

Berberin:

Berberis vulgaris bitkisinden elde edilen insülin direncini düşürmede çok faydalı bitkisel ekstrakttır. Ancak gebelik planları olanlarda tercih edilmemelidir.

İnositol:

İnsülin direncini düşürmede etkili, ayrıca yumurtlama açısından ekstra faydalı olması nedeniyle genelde çocuk istemi olan hastalarda ilk tercihtir.

D vitamini:

D vitamini eksikliği PCOS hastalarında çok sık görülmekte, özellikle gebelik istemi olan hastaların vitamin düzeyleri 50 ng/ml ve üzeri olması istenmektedir.

B vitaminleri:

Yine PCOS hastalarında eksikliği olan vitamin türüdür. B kompleks olarak yerine koyulması gerekmektedir.

Alfa lipoik asit:

Polikistik over sendromu inflamatuvar bir süreç olmasından ötürü iyi bir iltihap, inflamasyon önleyicisi olduğu için tercih edilmelidir.

Kurkumin:

Yine inflamasyon önleyici etkisinden faydalanılmaktadır.

Magnezyum:

Hem adet sancılarını azaltmada hem de insülin direncini azaltmada etkili bir mineraldir. Kalp sağlığını korumada etkilidir.