Organ naklinin tarihçesi

“Dün düşünülmez ve bugün zorlukla gerçekleştirilebilir olan, çoğu kez yarın rutin hale gelir.” Bu cümle 1982 yılındaki “Karaciğer Naklinin Evrimi” isimli makalenin sonuç cümlesidir. organ naklinin geçirdiği aşamaları anlatan güzel bir sözdür.

 

SANKO Üniversitesi Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı ve Organ Nakil Merkezi Sorumlu Hekimi Doç. Dr. Yücel Yüksel, kronik böbrek ve karaciğer yetmezliğinin en etkin tedavisinin böbrek ve karaciğer nakli olduğunu söyledi.

 

Böbrek naklinin hastaların hem hayatını uzattığını hem de daha konforlu hayat sürmesini sağladığını belirten Doç. Dr. Yüksel, organ naklinin bu coğrafyaya ve ülkemize yabancı olmadığına dikkat çekti.

 

 

"O dönemde Yumurtalık’ın ismi ‘Hygeia’dır. Hygeia, tıbbın kurucusu Hipokrat’ın annesinin ismidir ve günümüzde hijyen olarak kullanılmaktadır. Hygeia zamanla Aegeia’ya, o da Ayas’a dönüşmüş, Cumhuriyet Dönemi’nde ise Ayas, Yumurtalık olarak değiştirilmiştir. Yumurtalık’ta bulunan bazı antik paraların üzerinde Hygeia’nın resmi ile sağlık tanrısı kabul edilen Eskülap’ın sembolü yılan desenin de olması, bu bilgileri destekleyen bulgular olarak kabul edilmektedir.”

 

Yumurtalık’ta ilk organ naklini 2 bin 500 yıl önce Cosmo ve Damian adlı iki hekimin gerçekleştirdiğini anımsatan Doç. Dr. Yüksel, şöyle devam etti:

 

“Barcelona Katedrali ve birçok Hristiyan freskinde, bir zencinin ayağını bir beyaz bir insana takmak suretiyle yapılan organ naklinin betimlemesi vardır. Cosmo ve Damian bu resimlerde beyaz hale ile resmedilmiş ve Aziz mertebesine yükseltilmiştir. Bilinen en eski tıp kitabının (Dioskorides /Materia Medica) Adana Anavarza’da bulunması yine ilk organ naklinin Adana’da yapılması aslında Anadolu’nun ve bölgemizin geçmişte tıp alanında ne kadar ileri olduğunu göstermektedir.”

 

Organ nakli cerrahisi ilgili gelişmelerin 1900’lü yılların başında vasküler anastomozların 1906’da gelişmesiyle başladığına işaret eden Doç. Dr. Yüksel, şöyle konuştu:

 

“Peter Meteawar 1944’te deri nakillerinde doku uyumsuzluğunu gösterdi. Dr. Muray 1954’te ilk başarılı böbrek naklini yaptı. İlk karaciğer naklini Thomas Starlz 1967 yılında, ilk kalp naklini Christiaan Barnard yaptı. Siklosporinin 1982 yılında keşfedilmesinden sonra organ naklinde çok büyük ilerlemeler olmuştur. Ülkemizde ilk böbrek nakli 1975’te, ilk karaciğer nakli de 1988’de Mehmet Haberal tarafından yapıldı. Ülkemiz organ nakli konusunda diğer ülkeler ile aynı seviyededir hatta batı konularda ileri durumdadır. Böbrek, karaciğer, kalp, akciğere ek olarak yüz, kol, bacak nakli yapılan 153 organ nakli merkezi bulunmaktadır.”

 

SANKO Üniversitesi Hastanesi’nin başarılı organ nakli operasyonlarına imza attığına vurgu yapan Doç. Dr. Yüksel, “SANKO Üniversitesi Hastanesi Organ Nakli Merkezi yani TranspANTEPSANKO olarak karaciğer ve böbrek nakli konusunda bölgemizde verdiğimiz hizmetlerdeki başarı grafiğimizi daha da yükseltmeyi hedefliyoruz” diyerek sözlerini tamamladı.