Pulmoner rehabilitasyon nedir?

Pulmoner rehabilitasyon, akciğer hastalıklarında hastada meydana gelen fiziksel kısıtlılıkları ortadan kaldırmak ve hastanın yaşam kalitesini artırmak amacıyla uygulanan bir rehabilitasyon yaklaşımıdır.

 

SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Doç. Dr. Nevhiz Gündoğdu, pulmoner rehabilitasyonunun, Kronik Obstriktif Akciğer Hastalığı (KOAH) gibi semptomatik ve günlük yaşam aktivitesi azalmış obstriktif ve restriktif tüm solunumsal bozukluklarda uygulanan multidisipiliner bir tedavi yöntemi olduğunu söyledi.

 

SANKO Üniversitesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı da olan Doç. Dr. Gündoğdu, pulmoner rehabilitasyon ekibinde doktorlar, fizyoterapistler, solunum terapistleri, hemşireler, psikologlar, davranış uzmanları, egzersiz fizyologları, beslenme uzmanları, sosyal çalışmacılar ve iş uğraşı terapistlerinin yer alması gerektiğini kaydetti.

Rehabilitasyon merkezine başvuran hastaların ayrıntılı tıbbi öykülerinin alınarak değerlendirilmesi ve detaylı muayeneleri yapıldıktan sonra egzersiz kapasitelerinin saptanması gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Gündoğdu, “Egzersiz kapasitesi, 6 dakika süren yürüme testi, artan hızda mekik yürüme testi gibi basit testlerle değerlendirilebileceği gibi, gerekli hastalarda yürüme bandı ve bisiklet ergometri kullanılarak yapılan kardiyopulmoner egzersiz testleri de kullanılabilir” dedi.

Hastanın sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi ile psikolojik ve beslenme durumunu gösteren testlerin yapılmasının rehabilitasyon programının oluşturulmasında önemli katkı sağlayacağını söyleyen Doç. Dr. Gündoğdu, “Artrit, ciddi nörolojik bilişsel psikiyatrik rahatsızlık, pulmoner hipertansiyonun ciddi varlığı, değişkenlik gösteren kardiyovasküler rahatsızlık benzeri eşlik hastalıkların varlığı pulmoner rehabilitasyonun doğru ve etkili şekilde gerçekleşmesini engelleyecek kriterlerdir” diye konuştu.

 

Genç yaştaki hastalar olduğu gibi 70 yaş ve üstü KOAH’lı olguların da pulmoner rehabilitasyondan yarar gördüğünü bildiren Doç. Dr. Gündoğdu, daha yaşlı hasta grubunun etkili olan bu programlardan yaşı nedeniyle dışlanmaması gerektiğinin altını çizdi.

Pulmoner rehabilitasyona uygun olan hasta seçildikten sonra o hastaya uygun egzersiz programının da belirlendiğini anlatan Doç. Dr. Gündoğdu, şöyle devam etti:

“Egzersiz eğitimleri, mevcut hastalığı ile ilgili bilgilendirme ve eğitimleri, kullanılan ilaçların düzenlenmesi ve bunların kullanım eğitimi, beslenme değerlendirmesi ve beslenme, hastalara genel kondisyon, aerobik, dayanıklılık, güçlendirme, eklem hareket açıklığı, göğüs mobilizasyon egzersizleri, sekresyon mobilizasyon, hava yolu temizleme, kontrollü solunum teknikleri, abdominal kas egzersizi ve abdominal destek, vücut duruş egzersizi, relaksasyon egzersizi, enerji koruma yöntemleri gösterilir ve uygulanır.

 

Kronik solunum hastalıklarında eğer hastanın egzersiz toleransı azaldıysa, günlük yaşam aktiviteleri nefes darlığı sebebi ile aksıyorsa, istirahatte nefes darlığı oluşmaya başladıysa, nefes darlığı sebebi ile sık hastane başvurusu ve hatta hastane yatışı oluyorsa bu hastalar uygun birer pulmoner rehabilitasyon hastasıdır. Pulmoner rehabilitasyon; hastaneye yatış yaparak, ayakta rehabilitasyon kliniklerine başvurarak, ev tedavisi ya da bunların bazı kombinasyonları olarak sürdürülebilir.”

Programa alınan hastalara kişiye özel programlar düzenlendiğinin altını çizen Doç. Dr. Gündoğdu, sözlerini şöyle tamamladı:

 

“Çünkü hastaların hastalık düzeyi, ek hastalıkları, kas gücü gibi durumlar kişinin kendisine özel egzersiz programını belirleyecektir. Fakat genel olarak oluşturulan programlar haftada 3-5 gün 30-35 dakikalık seansalar halinde 1-3 aylık süre için düzenlenmektedir. Pulmoner rehabilitasyon programlarından sonra hastanın semptom yükünü azaltarak egzersiz performansını maksimale çıkarmak, günlük aktivitelere katılımı arttırmak, sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini geliştirmek, hastalıkla ilişkili akut alevlenme sayısını azaltmak ve hayatta kalım süresini artırmak amaçlanmaktadır.”